رابطه اقتصادی‌ ما با اروپا تقریبا قفل است/ روابط‌مان را با کشورهای خارج از منطقه گسترش دهیم

عبدالرضا فرجی‌راد تحلیل‌گر سیاست خارجی در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا، در پاسخ به این سوال که جمهوری اسلامی ایران برای داشتن برنامه جامع اقتصادی در بهبود روابط با کشورهای غرب آسیا از جمله عربستان سعودی و امارات چه اقداماتی باید انجام دهد، گفت: درست است که با کشورهای حوزه خلیج‌فارس و به ویژه عربستان سعودی‌ در یکسال گذشته رابطه برقرار کردیم اما روابط‌مان به صورت سطحی است. با توجه به انتظاراتی که می‌رفت، هنوز این انتظارات برآورده نشده است. چون در ابتدای کار این تصور وجود داشت که کار یک مقدار سرعت بگیرد، به ویژه آنکه چینی‌ها در ایجاد این رابطه واسطه بودند و تصور می‌شد که خود چینی‌ها به این قضیه کمک کنند. اما چند نکته منفی در این یکسال در روابط داشتیم که می‌توان گفت از میزان سرعت توسعه روابط کاسته است.

وی افزود: مثلا مسائلی که در سفر وزیر خارجه عربستان سعودی به تهران پیش آمد یا مسابقه فوتبال یا تلاش سعودی‌ها و اماراتی‌ها با روس‌ها و چینی‌ها برای صدور بیانیه‌ای  علیه جزایر سه‌گانه و تمامیت ارضی ایران از جمله این موارد بود. همچنین زمانی که نشست‌های سران‌ یا اخیرا وزرای خارجه‌ تشکیل شد، علاوه بر آنکه مجددا به مسأله جزایر سه گانه اشاره کردند، به مسائل هسته‌ای، موشکی و... اشاراتی داشتند که بعد منفی کار بود. البته نکات مثبتی هم گفت‌وگوهای میان ایران و عربستان سعودی همراه بوده از جمله اینکه به طور مثال در رابطه با غزه گفت‌وگوهایی شکل گرفت. احتمالا در رابطه با مسائل اقتصادی هم صحبت‌هایی انجام شده و سفرا بین دو کشور مبادله شدند. در موضع اقتصادی اگر بخواهیم مسأله آرش را مثال بزنیم آن هم یک بعد منفی است که هرچند وقت یکبار ادعا می‌کنند، میدان نفتی آرش متعلق به عربستان و کویت است.

این کارشناس حوزه سیاست خارجی تصریح کرد: یکی از دلایل مطرح کردن این ادعاها آن است که ما تا زمانی که در تحریم هستیم و تا زمانی که در اقتصاد و سیاست خارجی در انزوای نسبی هستیم، به طور طبیعی آنها همیشه یک نوع طلبکاری دارند. بنابراین هیچ‌کدام از این موارد نباید اتفاق بیفتد و باید یک اعتمادسازی ایجاد شود. علت این است که ما ضعف اقتصادی داریم و آنها هم می‌دانند در داخل کشور مشکلات اقتصادی و تورم چه وضعیتی دارد و مردم ناراضی هستند و طبیعتا آنها طاقچه‌بالا می‌گذارند یا مزاحمت‌هایی ایجاد می‌کنند. از آن طرف ما باید تلاش کنیم که رابطه‌مان را با خارج از منطقه گسترش دهیم. ممکن است در داخل کسانی که در دولت و راس حاکمیت هستند، این انزوا را قبول نداشته باشند. اما واقعا ما با اروپا رابطه خاصی نداریم. نه رابطه سیاسی داریم و نه چندان رابطه فرهنگی داریم. رابطه اقتصادی‌مان تقریبا قفل است.

وی افزود: حتی ما با چینی‌ها هم رابطه اقتصادی‌ خیلی ضعیفی داریم. آنها یک طرح ۲۵ ساله داشتند و ۳/۵ سال است که از آن می‌گذرد و اقدامی نکردند. با آمریکای شمالی از جمله خود آمریکا که مشکل داریم و با کانادا که اصلا رابطه نداریم. در حال حاضر رفت و آمدهای سیاسی بین ایران و کشورهای دیگر از جمله کشورهایی مانند ژاپن، چین و شبه قاره هند خیلی کم است. تقریبا می‌توان گفت ما در حد محدود با کشورهای همسایه و حتی کشورهای آسیای جنوب‌غربی رفت و آمد داریم.

فرجی‌راد یادآور شد: سفرها حتی در سطح معاون وزیر هم کم است. در حد وزیر و رئیس‌جمهور به مراتب خیلی کمتر است. لذا ما باید بتوانیم خیلی بیشتر از این‌ها با آسیای جنوب غربی کار کنیم. لازمه‌اش هم این است که طرح‌هایی برای ایجاد روابط آماده تنظیم کرده و اعتمادسازی کنیم. در کنار آن هم، آن کشورها از جمله عربستان سعودی و امارات هم باید ببینند ما با بقیه هم رابطه داریم. تا زمانی که احساس کنند ما با بقیه رابطه نداریم، مانع‌تراشی می‌کنند. زمانی که ببینند ما با بقیه کار می‌کنیم، آنها هم به ما توجه می‌کنند و رفت و آمدها بیشتر شده و آنها هم تلاش می‌کنند در منطقه آسیای غربی از اروپا و جاهای دیگر عقب نیفتند. بنابراین باید توجه کرد که افزایش رفت و آمدها، انجام فعالیت‌های اقتصادی و فرهنگی باعث می‌شود تا جنوب غرب آسیا تشویق شوند که با ما بیشتر کار کنند.